برآورد حساسیت شپشه برنج (sitophilus oryzae) در برابر حشره کش های رایج و جدید و بررسی جنبه های مختلف کنترل شیمیایی این آفت

چکیده: شپشه ی برنج با نام علمی sitophilus oryzae یک آفت اولیه بسیار مضر برای انبارهای برنج و سایر غلات کل دنیا می باشد. با توجه به اهمیت اقتصادی آفات انباری و مقاوم شدن آفات به حشره کش های متداول شیمیایی، جایگزین کردن حشره کش های مناسب دیگر در برنامه های کنترل آفات ضروری به نظر می رسد. این آفت یک گونه حساس به گرسنگی است. اثر دوام حشره کش ها در طول مدت انبار کردن غلات یکی از عوامل مهم در سودمندی تاثیر حشره کش ها بشمار می آید. به این منظور آزمایش هایی جهت بررسی حساسیت شپشه برنج به برخی از حشره کش های رایج و حشره کش های جدید با روش سطح آغشته به حشره کش و همچنین آزمایش هایی برای تعیین اثر دوام این حشره کش ها و تاثیر آنها روی حشرات گرسنه نگه داشته شده انجام گرفت. علاوه بر این تاثیر این حشره کش ها بر روی نتاج این آفت مورد مطالعه قرار گرفت. این حشره روی برنج در دمای 1± 28 سانتی گراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی) در داخل ظروف شیشه ای دهان گشاد پرورش یافت. حشره کش های رایج مورد استفاده کلرپایریفوس، مالاتیون و پرمترین و حشره کش های جدید شامل تیامتوکسام و ابامکتین بودند. تجزیه پروبیت نتایج بدست آمده بر اساس میزان مرگ و میر بعد از 24 ساعت، مشخص شد و50 lc حشره کش های کلرپایریفوس، مالاتیون، تیامتوکسام، ابامکتین و پرمترین به ترتیب 4/0، 52/1، 26/14، 1/58 و 155 تخمین زده شد. درآزمایش های بعدی از سه غلظت هر حشره کش (پایین، متوسط و بالا) استفاده شد. اثر حشره کش ها بر روی حشرات 1 ، 2 ، 3، 4، 7 و 14 روز گرسنه نگه داشته شده و نیز اثر دوام حشره کش ها طی همین مدت و نهایتا تولید نتاج در نسل f1 به ثبت رسید. در این آزمایش هر یک از تیمارها چهار بار تکرار شدند. نتایج بدست آمده با نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش غلظت حشره کش ها میزان مرگ و میر در حشره کامل افزایش و تولید نتاج کاهش یافت. اثر گرسنگی در روز 7 و 14 در تیمار تیامتوکسام در هر سه غلظت کاهش معنی داری (5%=?) داشت. همچنین حشره کش های فسفره بخصوص کلرپایریفوس کمترین دوام و حشره کش تیامتوکسام بیشترین دوام را در بین حشره کش های مورد آزمایش از خود نشان دادند. در سطح بالای غلظت کلیه حشره کش ها تولید نتاج را کاهش دادند در حالیکه ابامکتین، تیامتوکسام و مالاتیون در هر سه غلظت کاهش معنی داری (5%=?) را در تولید نتاج باعث شدند.